Koronavirüs salgınıyla bir seneden uzun süredir küresel çapta mücadele ediyoruz. Salgın, büyük bir sağlık krizi olmasının yanı sıra toplumsal ve gündelik yaşamı, ulusal ve ulus dışı ekonomileri de ciddi bir sekteye uğrattı. Yaşanan kayıplardan ve değişen gündelik rutinlerimizden sonra “eski normal”, “yeni normal” kavramları konuşulur oldu. Normallik algısı değişime uğrayan yediden yetmişe herkes, şimdilerde ruh sağlığından da endişeli.
Koronavirüsten Etkilenen İş Alanları
Çalışma hayatlarımızda da salgınla birlikte büyük değişim yaşandı ve pek çok şirket evden çalışma düzenine geçti. Uzaktan çalışmak için teknik altyapısını organize eden şirketlerin bazıları evden çalışma sistemini sürdürülebilir bulurken bazıları da tekrar ofislere dönüş yolunda.
Meslek gruplarının bir kısmı ise salgının yarattığı ekonomik etkiden olumsuz etkilendi; bir süre kapatılıp açılan kuaför ve berber dükkanları, spor salonları, restoran ve kafelerin yanı sıra özel bankalar ile kültür, müzik ve sinema sektörü, ulaştırma şirketleri ve konaklama mekanları bunların başında geliyor. Bir de işlerini dönemin koşullarına adapte eden ve negatif etkiye daha az maruz kalanlar var; kişisel gelişime yönelik eğitimler ve mobil uygulamalar, işlerini online yürütmeye elverişli olan eğitmenler (yoga ve pilates hocaları, kişisel antrenörler vb.), terapistler, fitness uygulamaları, kargo şirketleri onlardan bazıları. Bu durumda, online görüşmeler için özellikle Zoom ve Skype gibi mobil uygulamalar oldukça popüler hale geldi.
Dijital Etkileşimde Yön Değişikliği
Öte yandan, dijital etkilişimde kişilerin ilgi alanında ciddi değişimler yaşandı; otomotiv, giyim, kozmetik, mücevher ve takı, spor medyası, kariyer sitelerinde etkileşimin negatif yönde olduğu görülürken, ulusal market zincirleri, sesli kitaplar, meditasyon, sağlık destek ürünleri, ev giyimi, orta segmentteki kişisel bakım ürünleri, internet yayıncılığı, dini yayınlar ve mobil oyunlarda etkileşim artışı görüldü.
Dijital dönüşümün hız kazandığı bu ortamda zaman kaybetmeden e-ticarete yönelen market ve mağazalar yeni normalin kazananlarından oldu. Sosyal hayatın durduğu, hijyene ve mesafeye dikkat etmenin zorunlu hale geldiği günlerde trendi en çok artan şey evde olmaktı. Bu nedenle, şirketler ev yaşamına yönelik hizmetlere ağırlık verdi. Online alışveriş hizmetleri aracılığıyla moto kuryeler salgının en çok yorulanlarından oldu diyebiliriz. Ayrıca yüz yüze hizmet alınamayan bir dönemde çağrı merkezi çalışanları imdada koştu; dönemin büyük yatırımlarından biri de çağrı merkezlerine yapıldı. Restoran ve kafelerde de benzer şekilde evlere servis gündeme geldi; ancak hijyene yönelik kaygıyla salgının duyulduğu ilk dönemlerde herkes evde kendi yaptığı ürünlerle beslenmeye dikkat etti. Zamanla temassız teslimat ve ödeme seçeneklerinin yaygınlaşması tüketicilere güven verdi.
Bu kadar çok hijyen demişken temizlik hizmeti verenlerde durum nasıldı dersen; herkes evinde izole olmaya çalıştığı için temizlik hizmeti verenlerin de işleri etkilendi. Ancak önlemlerdeki gevşemelere ek olarak alternatif ve koruyucu yöntemler uygulanarak bir süre sonra yeni sisteme adaptasyon sağlandı.
Ayrıca, izolasyon süreci gösterdi ki spordan temizliğe, eğitimden sağlığa, psikolojiden bakım onarım hizmetlerine kadar aradığın tüm hizmet kategorilerine online olarak ulaşabileceğin mobil uygulamaların da geleceği oldukça parlak.
Salgından Çıkan Sonuçlar
Küresel salgın, iş sahiplerine ve yöneticilere her duruma uyum sağlayabilecek sağlam bir teknik altyapı kurmanın gerekliliğini gösterdi; çünkü hızlı adaptasyon sağlayanlar zararı minimuma indirdi. Ekonomik kârlılığın yanı sıra işverenler çalışanlarına verdiği değerle de hem prestij sağladı hem çalışan bağlılığını kuvvetlendirdi. Bu süreçte, çalışma ortamının sık sık temizlenmesi ve havalandırılması, mesai saatlerinin ulaşım araçlarının yoğun olduğu saatlere göre düzenlenmesi, büyük şirketlerin çalışanlarına ve onların ailelerine sağlık ve psikolojik destek hizmeti sağlaması oldukça önemli oldu. Ayrıca çalışanların birbirini desteklemesi, iş yükünü ve stresini ekip arkadaşlarıyla paylaşması da sürecin önemli bir bölümünü oluşturuyor. Salgından pek çok açıdan sağlam çıkmak için bu sonuçları iyi değerlendirmek gerek.
